Τίκ Τρομαχτόν

Λαογραφικά στοιχεία

Tρομαχτόν: είδος χορού καθ΄ όν όλον το σώμα τίθεται εις τρομώδη κίνησην (Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντιακής Διαλέκτου, Άνθιμου Α. Παπαδόπουλου, Εν Αθήναις 1961, τόμος Β, σελ., 423).

Το Τρομαχτόν είναι μια μορφή Τίκ που πήρε το όνομά του από το έντονο τρέμουλο (τρόμαγμαν) σε όλο το σώμα. Χορευόταν σε όλο σχεδόν τον Πόντο, αλλού σαν αυτόνομος χορός με διαφορετική όμως μορφή ανάλογα με την περιοχή που τον συναντάμε (Καρς, Κοτύωρα, Οινόη, Κερασούντα,  κ.λ.π.) και αλλού προσαρμοσμένος στο χορό Σέρα. Στην Τραπεζούντα το Τρομαχτόν άρχισε να χορεύεται σαν αυτόνομος χορός σύμφωνα με τον Παντελή Μελανοφρύδη επειδή οι Τούρκοι απαγόρευαν στους Έλληνες να φέρουν όπλα -ως γνωστόν οι χορευτές τις Σέρας ήταν πάνοπλοι-αναγκάστηκαν έτσι οι Πόντιοι να χορεύουν μόνο το μέρος της Σέρας που έμοιαζε με το Τίκ, δηλαδή το Τρομαχτόν.  Σταδιακά πολλοί από αυτούς εξέλιξαν τον χορό, έγιναν δεξιοτέχνες και απέκτησαν μεγάλη φήμη στον Τρομαχτό χορό που χόρευαν ιδίως στα χωριά της περιοχής του ποταμού και της λίμνης Σέρα (Σάββας Καλεντερίδης: Ανατολικός Πόντος, Αθήνα 2006, Ταξιδιωτικοί Οδηγοί / 17 σελ., 247).

Στην Τραπεζούντα τα πόδια δεν ξεκολλούσαν από το έδαφος σχεδόν καθόλου και όλο το σώμα είχε ένα έντονο τρέμουλο, ενώ σε άλλες περιοχές όπως το Κάρς, τα πόδια σηκωνότανε με κάμψη των γονάτων ψηλά από το έδαφος.

Το τρομαχτόν παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα και δεν συνοδεύεται από τραγούδι.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια επικράτησε ιδιαίτερα στα γλέντια η μελωδία του Τρομαχτού να παίζεται σε αργό ρυθμό να συνοδεύεται από τραγούδι και οι χορευτές να είναι με τα χέρια προς τα κάτω, δηλαδή παράλληλα προς το σώμα. Όταν ο ρυθμός γίνει γρήγορος σταματάει το τραγούδι και τα χέρια των χορευτών ανεβαίνουν στην ανάταση.

Χορογραφία

Δεξιόστροφος χορός που χορεύεται σε κλειστό κύκλο και έχει 10 βήματα αυτά του Τίκ Διπλόν με εντελώς διαφορετικό ύφος. Στην μορφή αυτή του Τίκ καταργείται το σουστάρισμα, τα πόδια δεν λυγίζουν καθόλου (άμον στουλάρα) και υπάρχει ένα διπλό ανεπαίσθητο τσάκισμα στο γόνατο που γίνεται σε κάθε βήμα του Τίκ από το οποίο προκύπτει μία τρομώδης ώθηση προς τα άνω του σώματος αλλά και των ώμων. Η λαβή είναι από τις παλάμες με τα χέρια στην ανάταση. Η είσοδος στον χορό μπορεί να γίνει και με το αριστερό (ένα διπλό βήμα προετοιμασίας), οπότε μέχρι να ολοκληρωθεί το 1ο χορευτικό μοτίβο μετράμε 12 βήματα, ενώ η απευθείας είσοδος στον χορό με το δεξί μας δίνει 10 βήματα.

Ο ρυθμός του χορού είναι επτάσημος 7/8 = 2-2-3 γοργός.