Γυναικεία Φορεσιά

Ζιπούνα ή ζουπούνα ή εντερή

Παρόλο που η αντρική παραδοσιακή φορεσιά αντικαταστάθηκε πιο γρήγορα με τον δυτικό τρόπο ένδυσης, γύρω στο 1910, δεν έγινε το ίδιο και με τη γυναικεία φορεσιά, η οποία επικράτησε κάποια χρόνια παραπάνω.

Η γυναικεία ποντιακή φορεσιά έχει στοιχεία από το βυζαντινό κουστούμι. Το χαρακτηριστικό της ένδυμα είναι η «ζιπούνα» ή «ζουπούνα». Καθιερώθηκε σαν ορολογία για ολόκληρη τη φορεσιά. Στον δυτικό Πόντο η ζιπούνα λεγόταν εντερίν ή αντερί. Την συναντούμε διαφοροποιημένη λόγω των κλιματολογικών συνθηκών, αλλά και της κοινωνικής θέσης της κάθε γυναίκας. Επίσης η ηλικία έπαιζε σημαντικό ρόλο στη διαφοροποίηση της υφασματολογίας και της χρωματολογίας.

Αναλόγως βέβαια με τη περιοχή και τις επιρροές της από τους συνορεύοντες λαούς η φορεσιά ήταν διαφορετική:

Αστική γυναικεία ενδυμασία Τραπεζούντας

Η πιο γνωστή και διαδεδομένη ενδυμασία στην ευρύτερη περιοχή, πάνω στο σχέδιο της οποίας βασίζονται οι υπόλοιπες ενδυμασίες του Πόντου.

Η απεικονιζόμενη είναι ενδυμασία από την Τραπεζούντα.

Πουκάμισο, μεταξωτό, με δαντέλα στις άκρες.

Ζιπούνα ή Ζουπούνα, μάλλινη, υφαντή, ριγωτή , με λουλούδια και σχέδια.

Σαλβάρ, Λαχόρ μάλλινo, υφαντό ύφασμα 100 ετών από την Τραπεζούντα, ριγωτό με λουλούδια και σχέδια.

Πλεξούδα πλεγμένη με 7 σειρές αλυσίδες που καταλήγουν σε φλουριά.

Γυναικεία ενδυμασία Χαλδίας Αργυρούπολης.

Ζιπούνα ή Ζουπούνα, με διαφορετικό χρώμα υφάσματος στον γιακά και στο γύρισμα του μανικιού.

Σπαρέλ

Σαλβάρ

Λαχόρ (υφαντό ύφασμα μέσης)

Τεπελίκι, με φλουριά

Φορεσιά Ματσούκας

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Σαλβάρ

Πουκάμισο, άσπρο

Λαχόρ (υφαντό ύφασμα μέσης

Κόσμημα στο στήθος

Τεπελίκι

Αγροτική γυναικεία ενδυμασία περιοχής Ματσούκας Πόντου

Σπαρέλ

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Κατιφέ (βελούδινη ζακέτα)

Σαλβάρ

Λαχόρ (υφαντό ύφασμα μέσης)

Ποδιά

Μαντήλα

Κοντές κάλτσες και λάστιχα

Αγροτική γυναικεία ενδυμασία Τραπεζούντας

Σπαρέλ

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Σαλβάρ

Λαχόρ (υφαντό ύφασμα μέσης)

Ποδιά

Μαντήλα

Τεπελίκι

Φορεσιά Πάφρας Πόντου

Φόρεμα, βελούδινο, τα μανίκια σχηματίζουν στο τελείωμα γραμμή Α, με άνοιγμα χωρίς κουμπιά μέχρι το στήθος, κάτω στα πλαϊνά του φορέματος ανοίγματα γύρω στα 30 εκ.

Καμισόλα, μεταξωτή, με δαντέλα

Πόρπη, μεταλλική

Γυναικεία ενδυμασία Σάντας Πόντου

Ζιπούνα ή Ζουπούνα, ριγωτή

Σπαρέλ, βελούδινο, κεντημένο

Λαχόρ(υφαντό ύφασμα μέσης)

Ποδιά, κόκκινη, τσόχινη, κεντημένη, δένει με κορδόνι που καταλήγει σε δύο φούντες

Πανωφόρι ,τσόχινο, σε ύψος 1,30 από το λαιμό ως τη μέση της γάμπας , μπλε, τα πλαϊνά κάτω ανοίγματα σε σχήμα Α

Μαντήλα, είναι εφαρμοσμένη πάνω από κουρσίν (είδος τεπελικίου κεντημένο με χρυσή κλωστή)

Γυναικεία ενδυμασία Τραπεζούντας Πόντου

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Σπαρέλ

Σαλβάρ

Λαχόρ (υφαντό ζωνάρι)

Τεπελίκι

Γυναικεία ενδυμασία Τραπεζούντας Πόντου

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Σαλβάρ

Πουκάμισο, άσπρο, με δαντέλα γύρω από το άνοιγμα σε σχήμα V στο στήθος και γύρω από τα μανίκια

Ταραπολόζ (μεταξωτό ύφασμα μέσης)

Κόσμημα στο στήθος (φυλλαράκια) και βραχιόλι

Πλεξούδα από τρεις κορδέλες που τυλίγονται μαζί με τα μαλλιά και καταλήγουν στο τελείωμα σε τρία φλουριά, ένα για κάθε κορδέλα, στη μέση ακριβώς φυλαχτό («μάτι») αποτροπαϊκού χαρακτήρα