Ο Ποντιακής καταγωγής Αλέξανδρος Υψηλάντης, Στρατηγός του Τσαρικού στρατού, Αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας και πολιτικός αρχηγός της Επαναστάσεως του 1821.
Υπήρξε από τις πιο τραγικές και συνάμα ιερές μορφές του αγώνα
Η καταγωγή της οικογένειας Υψηλάντη ήταν από τα Ύψηλα της Τραπεζούντας. Η δε ύπαρξή της χρονολογείται από την εποχή που κατέφυγαν οι Κομνηνοί στη Τραπεζούντα.
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1792. Μεγάλωσε στη Ρωσία, πολέμησε στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες και πέθανε στη Βιέννη το 1828. Όμως η καρδιά του «χτυπά» για πάντα στην Ελλάδα, όπου ζήτησε να μεταφερθεί πριν πεθάνει…
Γονείς του Αλέξανδρου Υψηλάντη ήταν ο Κωνσταντίνος και η Ελισάβετ. Τα παιδιά τους πολέμησαν όλα στον αγώνα, εκτός από το ανήλικο. Μάλιστα, η μητέρα του Αλέξανδρου Υψηλάντη δεν δίστασε να δώσει για τον Αγώνα και τα τελευταία χρήματα που είχαν απομείνει στην οικογένεια, λέγοντας:
«Θα λυπηθώ τα κτήματα μου, όταν διαθέτω τα τέσσερα παιδιά μου, στην υπηρεσία της Επανάστασης;»
Σταδιοδρομία
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης από μικρός είχε κλίση στα στρατιωτικά, ενώ σταδιοδρόμησε σαν αξιωματικός στον Ρωσικό στρατό. Το 1810 κατατάχθηκε με τον βαθμό του Ανθυπίλαρχου στο σώμα των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου της Ρωσίας. Στην μάχη της Δρέσδης, στις 27-8-1813 έχασε το δεξί του χέρι. Το 1815, με τον βαθμό του υποστρατήγου, ήταν μέλος της Αυτοκρατορικής ακολουθίας στο συνέδριο της Βιέννης.
Ο Αλέξανδρος αναγνωρίζεται στις 12 Απριλίου 1820, ως γενικός επίτροπος. Δηλαδή αρχηγός της «Φιλικής Εταιρείας», με το ψευδώνυμο «ΚΑΛΟΣ» και κωδικό υπογραφής τα γράμματα «Α.Ρ.»
Ήταν φλογερός πατριώτης και προσπάθησε να ενσαρκώσει το όνειρο του Ρήγα, για μια πανβαλκανική επανάσταση, ενάντια στον Ασιάτη κατακτητή
Τον Αλέξανδρο Υψηλάντη επέλεξε η Φιλική Εταιρεία σαν αρχηγό, με την ενεργό έναρξη του ένοπλου ξεσηκωμού των Ραγιάδων στον Μοριά. Όπως και επιλογή της Φιλικής Εταιρείας ήταν ο ξεσηκωμός να αρχίσει από τον ταλαιπωρημένο και εξαθλιωμένο Μοριά. Χωρίς βέβαια να ξεχνάμε και τον αδελφό του Αλέξανδρου, τον Δημήτριο Υψηλάντη, για την δική του προσφορά στον αγώνα εκείνο…
Ας σταθούμε στα λόγια που είπε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, στις 24 Φεβρουαρίου 1821:
«Η ώρα ήλθεν. Ω άνδρες Έλληνες. Ας καλέσωμεν λοιπόν ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την Ελευθερίαν, εις την κλασσικήν γην της Ελλάδος. Εις τα όπλα λοιπόν, φίλοι, η Πατρίδα μας προσκαλεί»
Ο Ιερός Λόχος
Από το Ιάσιο της Ρουμανίας ετοιμάζει στρατό με 12.000 άνδρες και βαδίζει προς το Βουκουρέστι. Δημιούργησε την επίλεκτη ομάδα του «Ιερού Λόχου», τον οποίο οργάνωσε ο πρίγκιπας και συμπατριώτης του Κατακουζηνός.
Θέλοντας να κατέλθει στον Μοριά, πήγε στην Τεργέστη. Αλλά εκεί τον συνέλαβαν οι Αυστριακοί και τον φυλάκισαν στο φρούριο Μπουγκάτζ. Η υγεία του κλονίστηκε και πέθανε στην Βιέννη, στις 9 Ιανουαρίου 1828. Η κηδεία του εγινε στην Βιέννη, ενώ στην τελευταία κατοικία τον συνόδευσαν όλοι οι Έλληνες που διέμεναν στην Αυστριακή πρωτεύουσα.
Στο φέρετρο του ο νεκρός πρίγκιπας έφερε την στολή του Ιερολοχίτη και το ξίφος με το οποίο ορκίσθηκε στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, για να ελευθερώσει τη πατρίδα από τον δυνάστη.
Αυτός ήταν ο Ποντιακής καταγωγής Αλέξανδρος Υψηλάντης…
Δεν επισκέφτηκε ποτέ την Ελλάδα, κι όμως ζήτησε πριν πεθάνει να μεταφερθεί η καρδιά του στην Ελλάδα…
Εξέγερση του 1821
Το εγχείρημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη απέτυχε, αλλά ο ξεσηκωμός των Ραγιάδων επετεύχθη και ακολούθησαν πολλοί (όπως ο αδελφός του, Δημήτριος Υψηλάντης) οι οποίοι στο τέλος χάρισαν την ελευθερία στην πατρίδα μας.
Η εξέγερση των ραγιάδων στον Μοριά, τον Μάρτιο 1821, ήταν η απόφαση και το αποτέλεσμα μιας ολάκερης διεργασίας. Η οποία ξεκίνησε από την Φιλική Εταιρεία και απ΄ αυτούς που την ίδρυσαν στην Οδησσό. Πέρασε από τους Έλληνες Ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας, για να καταλήξει και να ενεργοποιηθεί από τους καραβοκύρηκες των Νησιών και τους Αρματολούς και Κλέφτες του Μοριά και της Ρούμελης.
Φιλική Εταιρεία
Μέσα λοιπόν στην Φιλική Εταιρεία υπήρχαν μυημένοι Πόντιοι, ενώ στην έναρξη του αγώνα, επικεφαλής σαν αρχηγός τέθηκε ο Πόντιος, Αλέξανδρος Υψηλάντης. Από την ίδρυση της, η Φιλική Εταιρεία το 1814, μέχρι το 1821, συνωμοτικά, επαναστατικά και μυστικά οργάνωνε την μεγάλη αυτή υπόθεση των Ελλήνων.
Πολλά μέλη της Φιλικής Εταιρείας ζούσαν στη Ρωσία, στην Πόλη και στις Παραδουνάβιες Χώρες. Το 4% των μελών της ήταν στον Πόντο. Οι Πόντιοι ενίσχυσαν οικονομικά την Φιλική Εταιρεία, ενώ πολλοί αγωνίστηκαν στον Ιερό Λόχο.
Δίπλα στους αρχικούς τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας (Νικόλαο Σκουφά, Εμμανουήλ Ξάνθο και Αθανάσιο Τσακάλωφ) στα 8 χρόνια της προετοιμασίας, μυήθηκαν πολλοί και συγκεντρώθηκε άφθονο χρήμα. Για την στήριξη αυτού του υπέρ πάντων Αγώνα…
Ιστορία και Σχολικά βιβλία
Το κράτος μας, για άγνωστους λόγους, επί 80 χρόνια, δεν θέλησε να καταγράψει στα σχολικά βιβλία κάτι για την Ιστορία της δικής μας πατρίδας, του Ευξείνου Πόντου. Και στην παντελή σιωπή αυτή συμπεριλαμβάνεται και το κεφάλαιο της όποιας συμμετοχής των Ποντίων στην εξέγερση του Μοριά.
Και όλοι γνωρίζουμε, ότι όλα τα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας, επί αιώνες δεχόντουσαν πολυάριθμες παροικίες Ποντίων. Που κατέφευγαν εκεί, μακριά από την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν τόσοι πολλοί, ώστε και σήμερα να ακούει κανείς τους Ρώσους να λένε ότι…
Στις φλέβες κάθε τρίτου Ρώσου, ρέει αίμα Ελληνικό!