Φοτά ή εμπροστέα

Φοτά ή πεσταμπάλ ή εμπροστέα : Είδος ποδιάς από τετράγωνο ύφασμα βαμβακερό ή μεταξωτό με πλατιές ραβδώσεις κάθετε ή οριζόντιες. Φοριόταν στη μέση, πάνω από τη ζιπούνα και το λαχώρ’ και δενόταν πίσω από τα δύο πάνω άκρα. Επίσης, φορούσαν το πισταμπάλ‘ (ή την εμποδέα), κατασκευασμένο από λεπτό, μάλλινο εγχώριο ύφασμα σε σκούρο βυσσινί, μαύρο ή γαλάζιο χρώμα ή και από  καλή αγγλική τσόχα σε ανοικτό βυσσινί, καθώς και την κοκνέτσα, ένα τετράπλευρο μάλλινο λευκό ύφασμα, το οποίο έβαφαν σε σκούρο κεραμιδί. Ποδιές φορούσαν οι γυναίκες μετά το γάμο και την απόκτηση παιδιών.

Ποδιά που φορούσαν οι γυναίκες πάνω από το λαχόρι. «Φοτά» υπήρχε μεταξωτή και υφαντή. Το φάρδος της ήταν 1,20 μ. και το ύψος της 85 εκ. Σχημάτιζε κάθετες ρίγες και η κάθε ρίγα είχε φάρδος 7-9 εκ. Ήταν δίχρωμη. Ο πιο διαδεδομένος συνδυασμός ήταν το βυσσινί με το κίτρινο βυζαντινό. Στην υφαντή φοτά τα κυρίαρχα χρώματα ήταν το μαύρο με το καφέ. Υπάρχουν όμως πάρα πολλές παραλλαγές χρωμάτων: μοβ-πράσινο, κόκκινο-άσπρο, μοβ-μαύρο, πράσινο-πορτοκαλί και μπλε-κόκκινο. Στις αστικές περιοχές «φοτά» φορούσαν οι κυρίες άνω των 40 ετών, ενώ στα ορεινά «φοτά» φορούσαν ακόμη και οι νεαρές κοπέλες. Στην περιοχή της Ματσούκας τη «φοτά» την έδεναν στο πλάι.

Η «εμπροστέα» ήταν ποδιά οικιακής χρήσης. Την φορούσαν οι γυναίκες στην καθημερινή τους εργασία στο σπίτι ή έξω. Το φάρδος της ήταν
1,20 μ. και το μήκος της 85 εκ. Ήταν φτιαγμένη από μονόχρωμο ύφασμα σκούρου ή ανοιχτού χρώματος. Το ύφασμα της συγκεκριμένης ήταν από χασέ ή λινάτσα.

Πεσταμπάλ ή εμπροστέα από τσόχα Συμπλήρωνε το κουστούμι της Σάντας και το κουστούμι της Τόνιας. Στη Σάντα την φορούσαν πάνω από το πανωφόρι που κατασκευάζονταν και αυτό από τσόχα. Ήταν σε βυσσινί σκούρο, κόκκινο ή καφέ χρώμα. Είχε μήκος 85 εκ. και φάρδος 53 εκ. Περιμετρικά είχε κεντημένο δύο σειρές κορδόνι. Την τσόχινη ποδιά έδεναν με τα «δέματα» (κορδέλες) που στις άκρες τους κρεμόταν κλεμία. Η ποδιά της Τόνιας ήταν κυρίως φτιαγμένη από μαύρη τσόχα σε μήκος 85 εκ. και φάρδος 1,20 μ. Την έδεναν πίσω επανωτιστά (η μια πλευρά έμπαινε πάνω στην άλλη) με δέματα. Η επιφάνειά της ήταν κεντημένη με πορφυρούς και κίτρινους σταυρούς. Περιμετρικά ήταν πλεγμένη με γαϊτάνι.